بررسی اثر چند پاد آفت و عصاره استبرق بر دموگرافی سفید بالک پنبه bemisia tabaci (genn.) در شرایط کنترل شده

سفید بالک پنبه bemisia tabaci (genn.) (hem: aleyrodidae) از آفات مهم محصولات کشاورزی در ایران است. در این پژوهش اثرات زیرکشنده ی آفت کش های پی متروزین، دیازینون، ایمیداکلوپرید، آبامکتین و عصاره استبرق بر دموگرافی سفیدبالک پنبه در مراحل حشرات کامل و تخم های در معرض گیاه آلوده به روش غوطه وری برگ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آفت کش ها و عصاره استبرق بر پارامترهای دوره تخم گذاری و طول دوره حشرات کامل اثر دارند و عصاره استبرق همانند سایر آفت کش ها توانسته دوره تخم گذاری و طول دوره حشرات کامل را کاهش دهد. بیشترین مرگ و میر دوره تخم، مرگ و میر دوره شفیرگی و کل تلفات دوره شفیرگی مربوط به آفت کش پی متروزین است. نتایج پارامتر مرگ و میر دوره پورگی و کل تلفات دوره پورگی نشان داد که بعد از دیازینون، عصاره استبرق همانند آفت کش های دیگر روی این پارامترها تأثیر گذار است. پارامترهای جدول زندگی در تیمار حشرات کامل و تخم های در معرض گیاه آلوده طبق جدول زندگی دوجنسی ویژه سنی آنالیز شد. در تیمار حشرات کامل، کمترین بقا و دوره تخم گذاری در آفت کش دیازینون مشاهده شد، پس از دیازینون، عصاره استبرق در مقایسه با سایر آفت کش ها دارای کمترین بقا و دوره تخم گذاری بود. در تیمار تخم های در معرض گیاه آلوده، کمترین بقا و دوره تخم گذاری در آفت کش دیازینون مشاهده شد و آفت کش ایمیداکلوپرید دارای بیشترین بقا و دوره تخم گذاری بود. پارامترهای جمعیت در تیمار حشرات کامل نشان داد که بین متغیر نرخ خالص تولید مثل (nrr یا r0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) و متوسط مدت زمان یک نسل (t) در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و برای متغیر نرخ ناخالص تولید مثل (grr) در سطح 5 درصد اختلاف معنی دار وجود ندارد. در تیمار تخم های در معرض گیاه آلوده، بین متغیر نرخ ناخالص تولید مثل، نرخ خالص تولید مثل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و برای متوسط مدت زمان یک نسل در سطح 5 درصد اختلاف معنی دار وجود ندارد. در پژوهش حاضر آفت کش پی متروزین و عصاره استبرق در مقایسه با دیگر آفت کش ها بیشترین تأثیر را روی آفت مورد نظر داشتند و rm را به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش دادند. چنین به نظر می رسد که آفت کش پی متروزین و عصاره استبرق می توانند در برنامه های ipm برای کنترل سفید بالک پنبه بکار روند.